ağız

ağız
1
I
сущ.
1. рот. Ağız boşluğu полость рта, ağız quruluğu сухость рта
2. поэт., устар. уста. Onun ağzında в её устах
3. пасть. Canavarın ağzı пасть волка, balığın ağzı пасть рыбы
4. горлышко (посуды). Butulkanın ağzı горлышко бутылки
5. рыльце. Çiçəyin ağzı рыльце цветка
6. отверстие, горловина, жерло, дуло. Vulkanın ağzı жерло вулкана, körüyün ağzı горловина кузнечного меха, quyunun ağzı отверстие скважины, topun ağzı жерло пушки, tüfəngin ağzı дуло винтовки
7. край. Uçurumun ağzında на краю пропасти
8. устье. Çayın ağzı устье реки, arxın ağzı устье арыка (канала)
9. лезвие. Xəncərin ağzı лезвие кинжала, baltanın ağzı лезвие топора
10. преддверие, канун. Bayram ağzı (в) канун праздника
II
прил. ротовой. Ağız həzmi ротовое пищеварение, ağız infeksiyası ротовая инфекция; в сочет. с числит. Bir ağız oxudu спел один раз, İki ağız çağırdım два раза окликнул; qapının ağzı порог, yolun ağzında на дороге
◊ ağzını ayırmaq разинуть рот; ağzını ayırıb qulaq asmaq слушать, разинув рот; ağzını açmaq раскрыть рот, ağız açmaq kimə просить кого, обратиться с просьбой к кому; ağzını açdırmaq вынуждать, вынудить на резкость, вызывать, вызвать на неприятный разговор; ağzını açma! ни звука! не пикни!; ağzını aramaq kimin выяснять отношения; предварительно узнавать мнение чьё; ağzını açmamaq ни в зуб ногой; ağzını açmağa qoymamaq наступать на горло, не давать, не дать слово сказать, закрывать, закрыть рот кому; затыкать, заткнуть рот; ağzına almamaq: 1. не иметь привычки говорить о чём-л.; не сквернословить; 2. не иметь привычки есть или пить что-л.; ağıza alınası deyil в рот не возьмёшь; ağzını açıb gözünü yummaq говорить не думая, говорить всё, что приходит на язык, не считаться ни с чем; ağız-ağıza vermək: 1. одно и то же говорить (о разных людях), всем вместе говорить об одном; 2. выть, вопить; ağzını bir yerə yığmaq объединять, объединить, привести к согласию; ağzını bərkə salmaq kimin завести в тупик, поставить в затруднительное положение; ağzını boş buraxmaq давать, дать волю языку; ağzını burmaq крутить носом, выражать недовольство; ağzını büzmək делать кислую мину, кривить, скривить рот; ağzına baxmaq kimin смотреть в рот кому, находиться под чьим-л. влиянием; ağzına baxıb danışmaq kimin говорить в унисон с кем; ağzı qatıq kəsməmək не уметь говорить; ağzı başqa havanı çalmaq петь другие песни, высказывать что-л. новое, другое; bir ağızdan danışmaq всем говорить одно и то же; hər ağızdan bir avaz gəlir кто во что горазд, каждый твердит своё; ağzına bir şey atmaq kimin по губам помазать; ağzından vurmaq kimin давать, дать отпор кому; ağzının qaytanı olmamaq легко выдавать секреты, быть слабым на язык; ağzı ilə quş tutmaq быть чересчур ловким, на ходу подмётки рвать; ağzı qızışmaq закусить удила; ağzından qaçırmaq проговориться; ağzından qan iyi gəlmək жаждать крови; ağzını dağıtmaq позволять, позволить себе грубости в разговоре; ağız deyəni qulaq eşitmir harada где шум, гам, суматоха; ağzını divara dirəmək kimin ставить, поставить в тупик, прижать к стен(к)е; ağzından düşməmək kimin быть на устах у кого; не сходить с языка кого; ağıza (ağızlara) düşmək стать притчей во языцех; ağzına düşmək попадать, попасть на язык кому; ağzını əymək кривить рот, выражать недовольство; ağız əymək передразнивать, подражать, гримасничать; ağzı isti yerdədir: 1. у кого не горит, над кем не каплет; 2. кому море по колено; ağzı yanmaq обжечься на чём, обжечь себе пальцы; ağzını yığışdıra bilməmək распускать, распустить язык; ağzını yoxlamaq kimin выведать замыслы, узнавать, узнать тайну; ağzını yummaq kimin зажимать, зажать рот кому, не дать слова сказать кому; ağzını yumdurmaq затыкать, заткнуть рот кому; ağzıyanmış qəhrəman рыцарь печального образа; ağzı yanıb qayıtmaq вернуться несолоно хлебавши, ağzına yiyəlik etmək уметь сдерживать себя в выражениях; ağzına gələni demək говорить всё, что приходит на язык, молоть вздор, бросать слова на ветер, болтать языком; ağzına gəlmək чуть не проговориться, не выболтать; yediyi ağzına gəlmək тошнить, рвать кого; ağzına kimi по горло, до краёв, ağzı günə qoymaq оставить, бросить на произвол судьбы; ağzı günə qalmaq остаться без присмотра; ağıza gətirməmək не сметь пикнуть, не сметь рта раскрыть; ağızdan-ağıza keçmək передаваться из уст в уста; ağzını göyə açmaq звёзды считать, плевать в потолок; ağzından kirə istəmək говорить с неохотой; ağız ləzzətilə yemək есть с наслаждением; ağzını mumlamaq держать язык за зубами, упорно молчать; ağzı nədir как смеет, какое имеет право; ağzını pozmaq nəyin внести беспорядок во что, куда; sözü ağzından tökülmək невразумительно, несвязно говорить; ağzının suyunu yığışdıra bilməmək распускать слюни; ağzına söz atmaq kimin подучить, подговорить кого; ağzına su almaq набрать в рот воды; ağzına söz vermək kimin давать, дать пищу для разговоров; sözünü ağzında qoymaq не давать, не дать рта раскрыть; sözü ağzında bişirib çıxarmaq взвешивать слова; kimin ağzından süd iyi gəlir у кого молоко на губах (ещё) не обсохло; ağzının sarısı getməmiş желторотый (цыплёнок); ağzını saxlamaq сдерживать, сдержать себя, не проболтаться; ağzını saxlamaq nəyin приостанавливать течение, противостоять течению; ağzının suyu axır слюнки текут, глаза разгорелись; sözü ağzında qalmaq не договорить, не закончить фразу, замолчать на полуслове; ağzının(-zın) sözünü bil(-in) легче на поворотах, не забывайтесь; ağzının sözünü bilməmək позволять себе грубые выражения; ağzını təmiz saxlamaq быть сдержанным на язык; elə bil ağzına tüpürüb kim kimin кто на кого похож, говорит в унисон кому, поёт ту же песню; ağzının üstündən vurmaq kimin давать, дать пощёчину к ому; ağzını tutmaq kimin зажимать рот, не давать говорить кому; ağzını xeyirliyə açmaq говорить, сказать приятное, сообщать, сообщить добрую весть; ağzı çatmır nəyə, kimə руки не доходят до чего; ağzı hara düşdü getmək идти куда глаза глядят; ağzı hər şeydən çıxmaq остаться ни с чем, остаться с носом, остаться при пиковом интересе; ağzından çıxmaq: 1. вырваться из уст, неожиданно для себя выболтать; 2. упустить что-то; ağzından çıxar-çıxmaz с полуслова; ağzına çullu dovşan sığmamaq говорить с апломбом, наобещать с три короба
2
сущ. см. ağızbulaması

Azərbaycanca-rusca lüğət. Dörd cilddə. Bakı, “Şərq-Qərb”. . 2006.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ağız" в других словарях:

  • agız — I, 43, 55, 129, 193, 195, 383; II. 6, 26, 175, 188; II I, 102, 110, 247, 257, 339 …   Divan-i Luqat-i it-Türk Dizini

  • ağız — 1. is. Yeni doğurmuş memelilerin ilk sütü 2. is., ğzı, anat. 1) Yüzde, avurtlarla iki çene arasında, ses çıkarmaya, soluk alıp vermeye ve besinleri içine almaya yarayan boşluk 2) Bu boşluğun dudakları çevrelediği bölümü Küçük bir ağız. 3)… …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız — 1. is. 1. İnsan və heyvanların üzlərinin alt tərəfində, alt və üst çənələri arasında yerləşən, yeyib içməyə və səs çıxarmağa məxsus üzv. Ağzını yaxalamaq. Ağzı ilə nəfəs almaq. Ağzı acı dadmaq. Dişsiz ağız. Ağız boşluğu. Ağız suyu – insan və… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ağız — (Ağdam, Qax, Şəki, Zaqatala, Zərdab) 1. qaramalın doğandan sonra ilk südü (Şəki, Zaqatala). – Ağızdan yaxşı maxara oluy (Zaqatala) 2. yeni doğan qaramalın ilk südündən bişirilən yemək (pendir kimi olur) (Ağdaş, Qax, Şəki, Zərdab). – Bi qazan ağız …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • ağız bağı yapmak — ağız bağı oluşturulduktan sonra kancaya bağlı herhangi bir halatın kayıp çıkmasını engellemek …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız-burun — is. dan. Surət, sifət. // Zahiri görünüş, görkəm. <Pası:> Ucqardakı ağzıburnu hisli kaha kimindir? S. R.. ◊ Ağız burun bəhəm eləmək – təşəxxüslənmək, özünü çəkmək, həddini aşmaq, başa çıxmaq, qudurmaq. <Salamov:> . . Sən… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ağız bağı — is., den. Bir kancanın ağız bölümüne ince bir halatı birkaç kez sıkıca dolayarak oluşturulan çıkıntı Atasözü, Deyim ve Birleşik Fiiller ağız bağı yapmak …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız dalaşı — is. Ağız kavgası ... heyecanlar, ağız dalaşları içinde oynanan kâğıt, tavla oyunlarına da pek hor bakmamak lazımdır. R. N. Güntekin …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız kalabalığı — is. Birbirini tutmayan gereksiz sözler Hem ellerindekilerini asıyor hem de ağız kalabalığıyla alt kata bir şeyler söylüyordu. H. R. Gürpınar Atasözü, Deyim ve Birleşik Fiiller ağız kalabalığına getirmek …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız ünsüzü — is., dbl. Boğumlanma yeri ağız olan ve ciğerlerden gelen havanın geniz yoluna kaymadan ağız boşluğundan geçmesi ile oluşan ünsüz b, c, ç, d, f, g, ğ, j, k, l, r, s, ş …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • ağız ağıza — zf. Ağzına kadar, tamamen Ardiyeler ağız ağıza dolmuştu. S. F. Abasıyanık Atasözü, Deyim ve Birleşik Fiiller …   Çağatay Osmanlı Sözlük


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»